دستکاری ایدئولوژیک در ترجمه رمان، قبل و بعد از انقلاب اسلامی

ترجمه به عنوان یک فعالیت اجتماعی هرگز نمی تواندخارج از زمینه اجتماعی اش در نظر گرفته شود. ایدئولوژی و هنجارهای رایج در یک جامعه در ترجمه های آن جامعه منعکس خواهند شد. زمانی که یک ایدئولوژی جدید در جامعه حاکم می شود، ارزش ها و هنجارهای جدیدی به وجود می آورد تا قدرت خود را در جامعه حفظ نماید. هدف این پژوهش این است که مشخص کند چنین تغییرانی در ایدئولوژی یک جامعه تا چه حد بر نحوه ی ترجمه متون در آن جامعه تأثیر خواهد گذاشت. پژوهش حاضر در چارچوب مکتب دستکاری قرار می گیرد. بر اساس دیدگاه این مکتب " از منظرادبیات مقصد تمام ترجمه ها به دلایل خاصی حدی از دستکاری را در متن مبدأ انجام می دهند." (هرمانز، 1985؛ ص 11).پرسش های این پژوهش شامل دو مورد است: کدام موضوعات در ترجمه رمان قبل و بعد از انقلاب بیشتر مورد دستکاری قرار گرفته اند؟ کدام یک از انواع دستکاری ایدئولوژیک در ترجمه رمان قبل و بعد از انقلاب بسامد بیشتری دارد؟ این پژوهش در چارچوب روش توصیفی- مقایسه ای قرار می گیرد.بر این اساس،رمان های انتخابی و دو ترجمه از هر یک از آنها خط به خط با هم مقایسه شده تا موارد دستکاری ایدئولوژیک در هر یک از آنها استخراج و با هم مقایسه شود . نتایج این مقایسه نشان داد که در ترجمه های قبل و بعد از انقلاب اسلامی، تفاوت های قابل توجهی در بسامد هر یک از انواع دستکاری ایدئولوژیک و موضوعات دستکاری شده وجود دارد. از این یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که شیوه های دستکاری ایدئولوژیک در ترجمه پس از تغییر ایدئولوژی حاکم بر یک جامعه، به میزان قابل توجهی تغییر خواهد کرد.